حسینیه مشرق -  برخی افراد خواسته یا ناخواسته اشکالات و شبهاتی را درباره سنت مقدس پیاده‌روی اربعین مطرح کرده‌اند و گاهی این سخنان باطل و امواج تبلیغاتی بر برخی مردم اثر می‌گذارد.

در این مطلب به 4 شبهه عمده پاسخ داده شده است.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با کتابی حاوی دستورات زیارت اربعین

زمانی که سینه زنی در کربلا ممنوع بود!

اشکال اول: اضرار به خود

می‌گویند فرضا پیاده‌روی مستحب و ماجور باشد در صورتی که ضرر و زیان نداشته باشد و هنگامی که سبب ضرر و زیان شود، نه تنها واجب نیست بلکه حرام است مثلا زیارت امام حسین علیه السلام امروز چه بسا سبب ورم پاها و بیماری‌های درازمدت می‌شود و اضرار به خود و بیمار کردن خود جایز نیست.

پاسخ: ضرر به خود دو گونه است 1. ضرری که موجب مرگ و قطع عضو و امثال آن شود 2.ضرری که تا این حد نیست اگرچه اندکی سختی و رنج داشته باشد؛ پیاده‌روی زیارت حضرت بر فرض که با ضرر اندکی همراه باشد منافع فراوان به همراه دارد و عامل نشاط و تحرک و طراوت انسان می‌شود به‌ویژه که امروزه به علت عادت به استفاده از وسایل حمل و نقل انسان بیشتر نیاز به این گونه فعالیت‌ها دارد.

در استفتاء از آیات عظام خویی و تبریزی همین موضوع پرسیده شده که «امروز امور مستحبی اگر مستلزم ضرر باشد آیا جایز است مثلاً پیاده رفتن برای زیارت امام حسین علیه السلام سبب تورم پاها یا بیماری طولانی مثلا یک ماهه شود آیا در این حالت جایز است؟» پاسخ آیت الله خویی: مادام که ضرر در حدی نیست که احتمال هلاکت جان باشد اشکال ندارد، پاسخ آیت‌الله شیخ جواد تبریزی: تا وقتی ضرر این کار در حد هلاکت یا جنایت بر نفس نباشد اشکال ندارد.

اشکال دوم: آزردن خود

برخی گفته‌اند پیاده‌روی نوعی خودآزاری و به رنج افکندن خود است بنابراین عقلا قبیح است و از آنجا که حکم عقل و شرع یکی است، پیاده‌روی مشروع شمرده نمی شود.

پاسخ: حکم عقل در مواردی است که منجر به ایذای نفس باشد و عقلایی در کار نباشد، مثلا وارد آوردن جراحتی در بدن بدون دلیل ولی اگر هدف عقلایی مهمی در کار باشد عقل حکم به کار به طور مطلق ندارد عقل نیز رنج ها و مشتقات را برای دستیابی به اهداف خود تحمل می کند، پیاده روی زیارت حسینی گرچه با قدری سختی و رنج همراه است ولی خیر دنیا و آخرت در آن نهفته است و رنج اندک در برابر پاداشی بزرگ است.

اشکال سوم: اختلاط زن و مرد

برخی با تکیه بر مسئله اختلاط زن و مرد گفتند چون زیارت امام حسین علیه السلام و مخصوص پیاده‌روی توأم با اختلاط زن و مرد است کاری حرام است و حداقل ترک پیاده‌روی اولی و زیارت سواره افضل است.

پاسخ: اولاً اینگونه اختلاط حرام نیست و کسی از فقها فتوا به حرمت این‌گونه اختلاط نداده است؛ اختلاطی که از ازدحام ناشی می‌شود مثل اختلاط در حج، نماز جمعه، نماز عید و پیاده‌روی برای زیارت امام حسین علیه السلام و ازدحام داخل حرم شریف خود به خود حرام نیست بلکه فقها به طور عام فتوا به کراهت داده‌اند.

نوعی از اختلاط هم به معنای معاشرت و ارتباط نزدیک زنان با مردان بیگانه است که معمولا در مدارس و ادارات دولتی و بیمارستان‌ها و امثال آن فراوان است و مداوم اتفاق می‌افتد، بنابراین اگر در زیارت پیاده گان اختلاطی باشد از نوع اول است که حرام نیست، ثانیا بر فرض که اختلاط از نوع دوم از برخی اشخاص کم اراده و ضعیف النفس پدید آید سبب ترک سنت دینی نمی شود و گرنه اکثر واجبات عبادت که در آن نوعی آمیختگی دو جنس وجود دارد مثل حج و نماز جمعه و نماز عیدین و نماز میت ایران باید تعطیل شود.

اشکال چهارم: هزینه‌های مالی زیاد پیاده روی و نیاز فقرا

روشن است که برای پشتیبانی از انبوه زائران پیاده، خدمات و امکانات بسیاری مثل آب و غذا و امکانات رفاهی در مسیر و لوازم پزشکی برای درمان لازم دارند، لذا عاشقان اهل بیت علیهم السلام در مسیر از زائران استقبال می‌کنند و به نصب چادر و خدمت‌رسانی به آنان می‌پردازند؛ آمارها حاکی است که در سال 1434 قمری شش هزار موکب برای پذیرایی از زائران برپا شد اگر مبلغ هزینه هر موکب را حدود 8 میلیون دینار در طول زیارت اربعین در نظر بگیریم مبلغی در حدود 48 میلیارد دینار هزینه شده است این اموال فراوان در حالی هزینه می‌شود که برخی مردم به نان شب محتاجند و برخی نیاز به دارو و دکتر دارند حال اگر زائران پیاده حرکت نکند خودشان امکانات امکان تامین لوازم خویش را دارند و زیارت به صورت سوار مانع از اسراف و تبذیر نیز هست.

پاسخ: پرداخت هزینه‌ها دو نوع است گاه واجب است و گاهی مستحب؛ انفاق واجب مثل پرداخت هزینه افراد تحت تکفل او و زکات و خمس و کفارات و آنچه به دلیل نظری در مورد خواص داده می‌شود، اما انفاق مستحبی مثل صدقه و تبرعات و اوقاف و آنچه فی سبیل الله هزینه می‌گردد.

در مورد انفاق‌های واجب که برای تامین نیاز به فقرا و ایتام سادات و غیر آنان واجب است موسسات دینی دولتی و مردمی باید به گردآوری و هزینه کردن زکات و خمس و کفارات مالی در جای آن اقدام کنند و حق ندارند آن را در غیر از موارد تعیین شده حتی در شعائر حسینی هزینه کنند، امّا نذورات و انفاق های مستحب با انواع گونه‌های مختلف آن تابع نیت نذرکنندگان و هزینه‌کنندگان است و هر نیتی که نذر کرده‌اند باید طبق آن هزینه شود و انفاق‌های داوطلبانه هم به اختیار خود اشخاص است که صرف چه کاری کنند.

اموالی که در مسیر اربعین و زیارت امام حسین علیه‌السلام هزینه می‌شود مانند نذورات برای شعائر حسینی و اتفاقات داوطلبانه و صدقات و تبرعات و اوقاف خاص این مراسم است و کسی حق ندارد نذورات این راه را صرف کار دیگری کند یا مردم را به هزینه کردن اموال خود در کاری دیگر مجبور کند.